ประวัติความเป็นมาพิพิธภัณฑ์เมืองนครศรีธรรมราช
มีหลากหลายสาระประทับใจเรื่องของการก้าวสู่โลกแห่งการเรียนรู้วันนี้ทำได้ไม่ยาก เนื่องจากเทคโนโลยีก้าวไกลพัฒนาไปอย่างรวดเร็วสารสามารถ ส่งผ่านถึงผู้อยากเรียนอยากรู้ได้ทั่วทุกซอกทุกมุมทั่วโลกพร้อมกันเราเรียกว่า โลกเทคโนโลยีสารสนเทศหรือโลกยุคโลกาภิวัตน์ ในขณะที่เทคโนโลยีกำลัง ก้าวไกล ความรู้ความเข้าใจวิถีชีวิตวัฒนธรรมในอดีตกาล ซึ่งเป็นฐานของการศึกษาพัฒนาในปัจจุบันนั้น ขาดคนค้นคว้าศึกษานับเป็นความโชคดีของ คนนครศรีธรรมราชที่เทศบาลนครนครศรีธรรมราช โดยการนำของ นายสมนึก เกตุชาติ นายกเทศมนตรีผู้มีวิสัยทัศน์กว้างไกล ในฐานะผู้นำฝ่ายบริหาร มุ่งมั่นตั้งใจที่จะรักษาวัฒนธรรมด้วยการจัดแหล่งศึกษาเรียนรู้ไว้ให้เยาวชนได้ศึกษา รวมพลังนักวิชาการ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ผู้รักบ้านเกิด ร่วมสร้างสรรค์ จัดสร้างพิพิธภัณฑ์เมือง เพื่อการศึกษาเรียนรู้ท้องถิ่นตนสอดคล้องกับยุทธศาสตร์การพัฒนาของจังหวัดนครศรีธรรมราชที่ว่า "นครแห่งการเรียนรู้ น่าอยู่ ยั่งยืน"
พิพิธภัณฑ์เมืองโครงการระยะที่ ๑ เทศบาลนครนครศรีธรรมราชได้ปรับปรุงอาคารวีรไทยใน สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ๘๔ ซึ่งสร้างเป็นที่ระลึกครบ ๕๐ ปี แห่งวีรกรรมของทหารหาญที่ต่อสู้กับญี่ปุ่นที่ยกพลขึ้นบกที่นครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ ๘ ธันวาคม ๒๔๘๔ กองทัพภาคที่ ๔ โดย พลโทกิตติ รัตนฉายา แม่ทัพภาคที่ ๔ จัดสร้างและมอบให้เทศบาลดูแลและใช้ประโยชน์นายสมนึก เกตุชาติ นายกเทศมนตรี ตลอดถึงนักวิชาการ และผู้รักบ้านเกิด หลายท่าน ได้มีความคิดต้องกันที่จะมีสถานที่ที่เป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมของเมืองนครศรีธรรมราช จึงได้ปรับปรุงอาคารวีรไทย เป็นอาคารพิพิธภัณฑ์เมือง เพื่อรวบรวมเรื่องราวเกี่ยว กับประวัติศาสตร์ ชุมชน โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศาสนา ขนบธรรมเนียมประเพณี ให้เยาวชน และประชาชนทั่วไปได้เรียนรู้ศึกษาประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมความเป็นอยู่ของชาวเมืองนครศรีธรรมราช ที่มีความเป็นมายาวนานมีหลักฐานแสดงถึง ความรุ่งเรืองในครั้งอดีต จัดเป็นนิทรรศการสื่อผสมพิพิธภัณฑ์เมือง ในระยะแรกใช้งบประมาณในการปรับปรุงตกแต่งและจัดนิทรรศการถาวรเป็นเงิน ๔,๘๗๘,๔๐๕.๔๓ บาท (สี่ล้านแปดแสนเจ็ดหมื่น แปดพันสี่ร้อยห้าบาทสี่สิบสามสตางค์) และได้เปิด ให้เข้าชม เมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๖
พิพิธภัณฑ์เมืองโครงการระยะที่ ๒ จากความสำเร็จในการจัดสร้างพิพิธภัณฑ์เมืองนครศรีธรรมราช ในระยะแรกที่กล่าวได้ว่าสามารถสร้างขุมทรัพย์ ทางปัญญา อย่างตรงตามวัตถุประสงค์แล้ว เทศบาลนครนครศรีธรรมราชจึงได้ดำเนินการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ระยะที่ ๒ โดยออกแบบก่อสร้างอาคารเพิ่มเติม ให้ครบสมบูรณ์ตามโครงการประกอบด้วยอาคารจำหน่ายสินค้าที่ระลึก อาคารอำนวยการ และอาคารพร้อมจัดแสดงนิทรรศการถาวร ใช้งบประมาณ ทั้งสิ้น ๓๕ ล้านบาท แล้วเสร็จในปี ๒๕๔๙ เทศบาลนครนครศรีธรรมราชจัดสร้าง เพื่อเฉลิมพระเกียรติและร่วมเฉลิมฉลองในวโรกาสมหามงคล สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถเจริญพระชนมพรรษา ครบ ๗๒ พรรษา (๑๒ สิงหาคม ๒๕๔๗)
พิพิธภัณฑ์เมือง โครงการระยะที่ ๓ หลัง จากที่เปิดให้บริการแก่ประชาชน ทั่วไปได้ระยะหนึ่ง ปรากฏว่ามีเยาวชน นักเรียน นักศึกษา ประชาชน และองค์กร หน่วยงานต่างๆ รวมทั้งชาวต่างประเทศได้ให้ความสนใจมาเยี่ยมชมมากมาย ด้วยเป็นพิพิธภัณฑ์ที่ใช้สื่อทันสมัยอธิบาย ไม่ใช่แหล่งสะสม ของเก่าจึงได้รับความสนใจ อย่างกว้างขวาง เนื่องจากเนื้อหาจัดนิทรรศการในโครงการระยะที่ ๒ ยังไม่ครบสมบูรณ์ เทศบาลนครนครศรีธรรมราช จึงได้ดำเนินการเพิ่มเติมนิทรรศการในเนื้อหาที่ขาดไป คือชาวต่างชาติกับนครศรีธรรมราช ชาวต่างชาติผู้ร่วมสร้างเมืองนครศรีธรรมราช และพระราชกรณียกิจ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ ๙ และเชื้อพระวงศ์ที่ประชุมได้เห็นชอบให้มีการสร้างเพิ่มเติม โดยบริษัทซิตี้นีออน ดิสเพลส์ แอนด์ คอนสตรัคชั่นส (ประเทศไทย) จำกัดผู้รับเหมาจัดทำ การจัดนิทรรศการในระยะที่ ๓ จัดเป็นหุ่นลอย ตัวชาวต่างชาติผู้ร่วมสร้างเมืองนครศรีธรรมราช ผสมสื่อแบบ Animation ๓ D และ Magic Screen งานแล้วเสร็จตามสัญญาในเดือนพฤษภาคม ๒๕๕๐ ใช้งบประมาณ ๒ ล้านบาท